tillo - TİLLO TARİHÇESİ

Siirt'in bir ilçesi olan Aydınlar'a Tillo dememin nedeni Tillo ismi bu ilçenin eski adı olmasıdır.Tillo'nun anlamı ise "Yüksek Ruhlar" dır.Tillo'da 12.000'den fazle evliya yaşadığı biliniyor.Bu yüzden hergün yüzlerce kişi burayı ziyarete geliyor. Eski adı Tillo,yeni adı Aydınlar olan ilçemiz Siirt iline bağ ve bağçelerle bezenmiş şirin bir ilçemizdir.TİLLO tarihi seyri içinde önemli bir ilim ve kültür merkezi olmuştur.Bağrında yetiştirdiği 15.000 küsur evliya ve alimler sayesinde Evliyalar ve Bilim Diyarı olarak bilinmektedir. Tillo'da yetişmiş ve İsmil Fakirullah Hz.'lerinin talebesi, büyük Türk ve İslam mütefekkir ve bilim adamı İbrahim Hakkı Hz.'lerinin ilim yönü ve verdiği eserler ile ilgili kısa bilgi sunulmuştur. İbrahim Hakkı Hz.'leri hayatı boyunca verdiği 58 eser yayında, ana eseri MARİFETNAME'dir.Marifetname çok geniş kapsamlı, Ansiklopedik özelliği taşıyan, Matematik, Astronomi, Fizik, Kimya gibi pozitif ilimler yanında sosyoloji, psikoloji, fizyoloji gibi cemiyetlerin ahengi ile ilgili kök bilgileri ihtiva etmektedir.İbrahim Hakkı Hz.'lerinin vermiş olduğu eserler üzerinde 250 sene geçmiş olmasına rağmen bütün bilgiler hala yepyeni ve tazeliğini korumaktadır.Yerçekimi, atomun yapısı, atmosfer ve Hidrosferin meydana gelişi ile ilgili vermiş olduğu bilgiler günümüzdeki bilgilerle aynı seviyededir.Aynı şekilde Güneş sistemi, yıldızlar, uzay ve kainatın yapısı, gezegenler, gökyüzündeki türlü olayları konu edinen kozmoğrafya ve astronomi dalında kavranılması güç bir ölçü genişliği içinde çok değerli eser vermiştir. İbrahim Hakkı Hz.'leri eserlerinde pozitif ilimleri sade ve anlaşılır bir dille anlatmış, teorik bilgiler yanında birçok teknik araç ve gereç kullanarak teorik bilgilerin kullanımı ve anlatımını göstermiştir.Bunun en güzel örneği murşidi ve hocası Fakirullah Hz. için yaptığı ve kenisinin de içinde medfun oduğu ASTRONOMİ ve mimari bilim harikası olan ışık hadiesinin oluşturduğu türbedir. Işık hadisesinin oluştuğu türbe bir büyük ve bir küçük kubbenin örttüğü iki oda bir hol ile sekiz köşeli ve ve 10 metre yüksekliğinde bir kuleden ibrettir.Her yıl gece ve gündüzün eşit olduğu 21 Mart Nevruz gününde ışık hadisesi oluşmaktadır.Tillo'nun 3-4 km doğusunda bir tepe üzerinde İbrahim Hakkı Hz. tarafından taştan yapılmış olan Kal'at-ül Üstad diye bilinen duvarın etkisiyle yenidoğan güneşin ilk ışınları türbenin tümünü gölgede bırakırken, duvarda bulunan 40*50 cm ebadındaki pencereden geçen güneş ışınları, türbe kulesinin penceresine ve ortamda kırılmak suretiyle türbe penceresinin FAKİRULLAH Hz.'nin andukasının baş ucunu ayınlatmaktadır.İbrahim Hakkı Hz'leride bu türbede medfun bulunmaktadır.İbrahim Hakkı Hz. bu hadiseyle ilgili olarak "Yeni yılda doğan ilk güne, hocamın baş ucunu aydınlatmazsa ben o güneşi neyleyim" diyerek Hocası Fakirullah Hz.'lerine karşı olan saygısını göstermiştir. Bu ışık düzeni 1963 yılında Türbede yapılan restorasyon sırasında bozulmuş ve günümüzde bir çok yerli ve yabancı uzman bilim admlarının uğraşmalarına rağmen orjinal haline getirilememiştir.Tillo'da Fakirullah Hz. ve İbrahim Hakkı Hz.'lerinin eserleri, eserlerin yazım ve yapımında kullanılan teknik araç ve gereç ile özel eşyaların sergilendiği özel bir müze bulunmaktadır.